Tot mijn grote verrassing las ik op wiewaswie dat Maria Smit bij de geboorte van haar dochtertje Maria in 1859 woonde aan de Kijfgracht in Leiden !!! 

Ik woonde van augustus 1974 tot februari 1975 aan de Kijfgracht op nummer 7 ! Op de kadastrale kaart van Leiden van 1854 staat Kijfgracht 7 vermeld als wijk 8, buurt 37, huisnummer 253.                                     

Maria (1834 -1894) was getrouwd met Laurens Cerdijn (1835 -1894). Helaas is baby Maria na 14 dagen overleden.                                                                     

De band met de familie van Haastrecht loopt via een andere Maria (geboren 1865). Zij was getrouwd met Laurens van Haastrecht.  Maria overleed in 1945 op 80 jarige leeftijd aan de Kijfgracht.                     

De familie Cerdijn/Serdijn/Sjardijn/Sjirdijn was behoorlijk aanwezig op het grachtje.                         

Maria Schootman (1747 - 1813), getrouwd met Pieter Cerdijn (1748-1815) woonde vanaf haar huwelijk in 1770 aan de Kijfgracht , kanton 3, wijk 8, nummer 248. Zij is ook op dit adres overleden. Evenals haar zoon Johannis Cerdijn een paar jaar eerder in 1811. In 1815 woonde haar zoon Laurens Cerdijn nog aan de Kijfgracht.                                             

Maria van der Tuin, getrouwd met Wouter Sjardijn, overleed er in 1846.   

Marijtje of Maria de Kler/Clercq, getrouwd met Johannes  Sjardijn, is op 23 april 1824 overleden  aan de Kijfgracht  nr 231.     

Maar ook Maria Magdalena van der Linden, getrouwd met Johannes Jacobus Spierenburg, woonde er rond 1900.

Wat een samenloop van omstandigheden ! Meer dan 200 jaar voordat ik er woonde, woonden hier al voorouders ! Bizar !

Opmerkelijk : In de stamboom van de familie Volle bijgenaamd Roman komt de naam Spierenburg veelvuldig voor. De moeder van oma Willemse-Volle bijgenaamd Roman is Clasina Spierenburg ! Ik heb zelfs een apart hoofdstuk aan de familie Spierenburg gewijd........   

Ik werd benoemd tot leerkracht bij obs de Springschans in Leiderdorp en ging samenwonen met Jan. Wij bewoonden aan de Kijfgracht nr 7 de benedenverdieping : twee piepkleine kamers. De douche en het keukenblok zaten in de gang. Deze deelden we met twee mannelijke studenten die boven ons woonden. Het huisje was heel vochtig. Toen we na een half jaar verhuisden naar een flat in Leiderdorp waren de biezen matten op de vloer beschimmeld !

De Kijfgracht ligt in het verlengde van de Oranjegracht richting de Haven en is gelijk met de Minnebroersgracht gegraven in 1598. Het is een van de kortste grachten van Leiden met maar 26 huisnummers. De huizen van nu zijn rond 1910 gebouwd. Op de foto uit 1910 waren de huizen aan de rechterkant vermoedelijk net af. Nummer 7 ligt links achteraan. Omdat de vorm van het huidige pand overeenkomt met die van een gebouw op de kaart van 1850 zijn er aanwijzingen voor bouwhistorische waarden. Ook aan de kap en de gevel wordt afgeleid dat het pand hoogstwaarschijnlijk niet ingrijpend is veranderd. Bouwhistorisch onderzoek heeft anno 2019 nog niet plaatsgevonden.                                             

In een krantenartikel in het Leids Dagblad vertelt Jaap Marijt over zijn oude en niet meer bestaande ambacht. Hij stamt uit een familie die al 400 jaar werkzaam is als voller, volmolenaar, huidenkoopman en vellenploter. Jaap is de laatste; hij stopte in 1964. In 1898 kreeg de familie Marijt vergunning voor het beginnen van een ploterij aan de Kijfgracht. 

"De schapenvachten kwamen zo uit de slachterij, met  vuil, poep en bloed eraan. Die moesten eerst schoon. We deden een ketting om een stapel vachten en legden die een nachtje in de Kijfgracht te weken. 's Ochtends gingen we dan met ploothaken die vachten ketsen : het los geweekte vuil er tussenuit rakelen. Daarna maakten we de ketting los en hesen we één voor één de vachten op de ploottafel aan de rand van de gracht en sloegen met essenhouten plootstokken het vuil los. Je moest wel afwisselen met je linker- en rechterarm, want anders kreeg je karr, een soort tennisarm" aldus Jaap.                                                                                   

Na deze kloppartij gingen de vachten weer het water in om het losgeslagen vuil er uit te laten zakken. De Kijfgracht ligt aan het ruime water van de Haven, zodat er wat stroming was en het water een beetje werd ververst. De vachten werden gedroogd op houten schragen en 's winters op een groot droogrek rond een gloeiend heet gestookte kachel. Als de vachten droog waren werden ze geborsteld met zwavelnatrium. Na een nacht kon de wol er zo afgeplukt worden. De kale huiden, de bloten, werden schoongespoeld in de gracht, gedroogd, gezouten en opgeslagen. De wol werd in het pakhuis op matten uitgespreid en gedroogd. Dit moest direct gebeuren anders kon de wol gaan broeien. Het kleurde dan rood en werd waardeloos. Daarna ging de wol naar het pakhuis aan de Looiersgracht.                                                                             

Het moet er enorm gestonken hebben !!!

De bewoners van de Kijfgracht hadden in 2007 een primeur. Zij waren de eersten die meer zeggenschap kregen over de inrichting en beheer van hun eigen woonomgeving. De bewoners en de wethouder ondertekenden een convenant waarin afspraken werden vastgelegd over onkruidbestrijding en het onderhoud van de plantenbakken. De gemeente ondersteunde de bewoners  o.a. met het leveren van gereedschap.

Er is de laatste tijd veel geschreven over deze bloemrijke gracht in de Havenwijk-Zuid. Volgens de gemeente hoort het bij het toeristisch gebied van de stad. Het grachtje is autoluw en de bewoners hebben het verfraaid met bloembakken en planten. Er zijn hondenpoepbakken geplaatst. Met kijfklep ! Een simpel afsluitsysteem om explosies met vuurwerk te voorkomen. In diverse publicaties speelt het grachtje een rol. In de Margriet en de Kampioen van de ANWB, in het boek Gevelgroen en Stoeptuinen, in artikelen van Leidse kranten. Maar ook in het tv-programma Natuur in de stad van de NCRV.                  

Bronnen :

* Telegraaf van 9-9-1953                                                        * Leids Dagblad van 21-10-2009                                      * https://www.waterambachtleiden.nl

* https://www.youtube.com

* https://www.delpher.nl

* https://www.wiewaswie.nl   

* https://www.erfgoedleiden.nl 

* https://www.verkademeisje.nl/kijfgracht22